พฤติกรรมไม่ดี เด็กดื้อ เกิดจากอะไร

พฤติกรรมไม่ดี เด็กดื้อ เกิดจากอะไร

ภาพนี้แสดงให้เห็นถึงกระบวนการทำงานร่วมกันของสมอง จิตใจ และพฤติกรรมมนุษย์ จะเห็นว่าก่อนที่เด็กคนหนึ่งจะแสดงพฤติกรรมอะไรออกมา มีเรื่องของจิตใจ (Mind) เข้ามาเกี่ยวข้องเสมอ คือเด็กต้องรู้สึกอะไรบางอย่างก่อนจะแสดงออกมาเป็นพฤติกรรม และความรู้สึกนั้นอาจมาจากการไม่ได้รับการสนองตอบความต้องการตามธรรมชาติของมนุษย์ แต่ส่วนใหญ่แล้ว เมื่อพ่อแม่หรือครูเห็นพฤติกรรมของเด็กที่แสดงออกมา จะตัดสินเด็กทันที แล้วอบรมสั่งสอนเด็กที่แสดงพฤติกรรมนั้นๆ โดยไม่ได้ทบทวน ไม่ได้มองที่ต้นเหตุว่าเกิดจากอะไร กลับแก้ที่ปลายเหตุ โดยลงโทษที่พฤติกรรม ซึ่งยิ่งทำให้เกิดปัญหาอื่นๆ ตามมาและบานปลายออกไปอีก

เวลาผู้ใหญ่มองเด็กดื้อ มักจะเห็นพฤติกรรมไม่ดีที่แสดงออกมา ไม่มีความรู้ว่าที่เด็กแสดงออกมานั้นเกิดจากสมองที่ทำงานเกี่ยวกับอารมณ์ ไม่เข้าใจเรื่องการทำงานของสมอง 3 ส่วน และอีกส่วนหนึ่งเป็นเพราะผู้ใหญ่เองก็ไม่ได้ถูกฝึกให้เข้าใจเรื่องอารมณ์ ไม่ได้รับอนุญาตให้แสดงอารมณ์ความรู้สึก หรือถูกปลูกฝังความคิดว่าไม่น่ารู้สึกอย่างนี้ หรือรู้สึกอย่างนี้ไม่ดี จนลืมไปแล้วว่าตอนตัวเองเป็นเด็กรู้สึกอย่างไร และแยกไม่ออกระหว่างอารมณ์กับความคิด จึงค่อนข้างยากที่จะช่วยเด็กหรือแก้ปัญหาเรื่องอารมณ์ของเด็กได้อย่างถูกต้องเหมาะสม

ส่วนตัวเด็กที่พ่อแม่หรือครูไม่เคยบอกสอนให้รู้อารมณ์ สะท้อนอารมณ์ให้เด็กเข้าใจว่าตอนนี้กำลังโกรธ โมโห ไม่พอใจ น้อยใจ ฯลฯ แต่หยุดห้ามพฤติกรรมนั้นๆ เลย เด็กจึงไม่ได้เรียนรู้เรื่องอารมณ์และการจัดการอารมณ์ ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญทางจิตวิทยา

ดังนั้น พ่อแม่ ครูและผู้เกี่ยวข้องกับการดูแลเด็กจึงควรต้องมีความรู้ความเข้าใจในหลายๆ เรื่อง ทั้งเรื่องพัฒนาการของมนุษย์ เรื่องธรรมชาติความต้องการของมนุษย์ เรื่องทักษะอารมณ์-สังคม เรื่อง Self หรือการสร้างตัวตน ซึ่งยิ่งรู้ยิ่งเข้าใจก็จะสามารถดูแลแก้ปัญหาให้เด็กได้อย่างเหมาะสม ส่งผลให้เด็กเติบโตเป็นคนคุณภาพทั้งกายใจ สติปัญญา อารมณ์-สังคม

ความรู้ชุด “ดูแลเด็กยุคโควิด” โดย สถาบัน RLG (รักลูก เลิร์นนิ่ง กรุ๊ป)
ผาณิต บุญมาก เรียบเรียง
ภาวนา อร่ามฤทธิ์ บรรณาธิการ