Page 18 - คู่มือ Executive Functions สำหรับครูปฐมวัย

เซลล์ประสาทมีขนาดโตขึ้นและแตกแขนงอย่างมากในทารกหลังคลอด ส่วนเปลือกสมองบริเวณที่เกี่ยวกับภำษำจะเริ่มสร้ำง Synapses จ�ำนวนมำกมำย ในช่วงอำยุ
ขนำดสมองที่ใหญ่ขึ้นนี้ไม่ได้เป็นเพรำะมีกำรเพิ่มจ�ำนวนเซลล์ประสำทมำกขึ้น เนื่องจำก 1-2 ปี ซึ่งจะสร้ำงอย่ำงต่อเนื่องไปเรื่อยๆ ตลอดช่วงปฐมวัย และค่อยๆ ลดลงจนมีจ�ำนวน

กระบวนกำรสร้ำงเซลล์ประสำทเสร็จเรียบร้อยแล้วตั้งแต่ไตรมำสที่ 3 ของกำรตั้งครรภ์ รวมทั้ง Synapses เท่ำกับผู้ใหญ่เมื่ออำยุประมำณ 5-6 ปี ในขณะที่สมองส่วนหน้ำสุดที่เกี่ยวข้องกับ
กำรอพยพของเซลล์ประสำทก็เกือบเสร็จสมบูรณ์แล้วตั้งแต่ช่วงก่อนคลอด แต่สิ่งที่เกิดขึ้นอย่ำง กำรคิดที่ซับซ้อนจะเริ่มมีกำรสร้ำง Synapses อย่ำงมำกในช่วงปลำยขวบปีแรกและสร้ำงเพิ่มขึ้น
มำกในสมองของทำรกหลังคลอด คือกำรที่เซลล์ประสำทมีขนำดโตขึ้นและมีกำรแตกแขนงประสำท ต่อไปอีกเรื่อยๆ โดยอัตรำกำรสร้ำง Synapses ในเปลือกสมองส่วนหน้ำสุดจะมำกที่สุดในช่วง

อย่ำงมำกมำย โดยเฉพำะแขนง Dendrite จะแตกกิ่งแขนงประสำทจนท�ำให้เซลล์ประสำทแต่ละชนิด ปฐมวัยจนถึงวัยเรียน ดังนั้นเมื่อเด็กเริ่มเข้ำสู่วัยรุ่น จ�ำนวน Synapses ในสมองส่วนนี้จะมีมำก
มีรูปร่ำงลักษณะเฉพำะที่แตกต่ำงกันออกไปตำมหน้ำที่และบริเวณของสมองที่เซลล์นั้นปรำกฏอยู่ เกินพอ

เดนไดรท์ (Dendrite)
แขนงประสำทเล็กๆ เหล่ำนี้ต่อไปจะมีกระบวน “การสร้าง Synapse ในช่วงปฐมวัย” ( วินาทีละ 700 จุดในช่วงต้นของชีวิต)
กำรเปลี่ยนแปลงส�ำคัญเกิดตำมมำ คือกำรสร้ำง
ไซเนปส์ ภาษา การคิดระดับสูง
(Synapses) จุดเชื่อมต่อสัญญำณประสำท หรือกำรที่เซลล์
ประสำทแต่ละเซลล์ยื่นแขนงประสำทเล็กๆ ออกมำ การมองเห็น และการได้ยิน
แตะกัน เพื่อสร้ำงโครงสร้ำงพิเศษที่เล็กมำก เรียกว่ำ

Synapses ท�ำให้เซลล์ประสำทแต่ละเซลล์เริ่ม
ติดต่อสื่อสำรกัน เริ่มรับส่งข้อมูลระหว่ำงกัน
เยื่อไขมัน
(Myelin)

ขวบปีแรก

www.4mylearn.org ปฐมวัย ช่วงเวลาส�าคัญของการสร้าง Synapses

ช่วงปฐมวัยเป็นช่วงเวลำส�ำคัญของกำรสร้ำง Synapses จ�ำนวนมำกมำย แรกเกิด เดือน ปี
ในสมอง เซลล์ประสำทหนึ่งเซลล์จะมีจ�ำนวน Synapses ได้มำกถึง 15,000- 25,000

Synapses ควำมหนำแน่นของจ�ำนวน Synapses ในเปลือกสมองจะมีมำกที่สุด เครดิตภำพ :
ในช่วงเด็กปฐมวัย

สิ่งส�ำคัญคือช่วงเวลำของกำรสร้ำง Synapses มำกที่สุดนั้น ไม่ได้เกิดพร้อมกัน เปลือก เปลือก
ทั่วทุกส่วนทุกบริเวณของสมอง บำงบริเวณเกิดก่อน บำงบริเวณเกิดหลัง เช่น สมองส่วน >> จะเริ่มสร้ำง Synapses อย่ำง สมองส่วนที่ >> จะสร้ำง Synapses อย่ำงมำกและ
เปลือกสมองส่วนกำรมองเห็น (Visual Cortex) จะเริ่มสร้ำง Synapses อย่ำงรวดเร็ว การมอง รวดเร็ว ช่วงอายุ 3-4 เดือน เกี่ยวกับ ต่อเนื่องไปเรื่อยๆ ตลอดช่วงปฐมวัย

ในช่วงอำยุ 3-4 เดือนและสร้ำงเพิ่มไปอีกเรื่อยๆ พออำยุ 1 ปี จ�ำนวน Synapses ภาษา และค่อยๆ ลดลงจนมีจ�ำนวน Synapses
ในเปลือกสมองส่วนกำรมองจะมีมำกถึง 1.5 เท่ำของผู้ใหญ่ จำกนั้นกำรสร้ำง เปลือก เท่ำกับผู้ใหญ่เมื่ออำยุประมำณ 5-6 ปี
Synapses ในเปลือกสมองบริเวณนี้จะค่อยๆ ลดลงจน Synapses มีจ�ำนวนเท่ำกับ สมองส่วนที่ >> จะเริ่มมีกำรสร้ำง Synapses อย่ำงมำกในช่วงปลาย

ผู้ใหญ่เมื่อเด็กอำยุ 4-5 ปี เกี่ยวกับ ขวบปีแรกและสร้างเพิ่มขึ้น ต่อไปอีกเรื่อยๆ
การคิด

18 19