Page 45 - คู่มือ Executive Functions สำหรับครูปฐมวัย
P. 45
องค์ประกอบ EF 3x3 ด้าน
• กำรยืดหยุ่นควำมคิด : Shifting / Cognitive Flexibility
กลุ่มทักษะพื้นฐาน คือควำมสำมำรถที่จะ “เปลี่ยนเกียร์” ให้อยู่ในจังหวะที่เหมำะสม ปรับตัวเข้ำกับ
ข้อเรียกร้องของสภำพแวดล้อมที่เปลี่ยนไป ไม่ว่ำจะเป็นเวลำเปลี่ยน ล�ำดับ
• ควำมจ�ำเพื่อใช้งำน : Working Memory ควำมส�ำคัญเปลี่ยน หรือเป้ำหมำยเปลี่ยน ช่วยให้เรำปรับประยุกต์กติกำเดิม
คือควำมสำมำรถของสมองที่ใช้ในกำรจ�ำข้อมูล จัดระบบและหยิบใช้ข้อมูล หรือที่คุ้นเคยไปใช้ในสถำนกำรณ์ที่แตกต่ำงได้ เป็นควำมสำมำรถที่ช่วยให้เรำเรียนรู้
ข้อมูลต่ำงๆ ที่เกิดขึ้นจำกกำรได้รับประสบกำรณ์ต่ำงๆ ที่หลำกหลำย จะถูกเก็บรักษำ กำรไม่ยึดติดตำยตัว ช่วยให้เรำมองเห็นจุดผิดแล้วแก้ไข และปรับเปลี่ยนวิธีท�ำงำน
อยู่ในสมอง Working Memory จะปลุกให้ข้อมูลเคลื่อนไหว แล้วเลือกข้อมูลชิ้นที่ ด้วยข้อมูลใหม่ๆ ช่วยให้เรำพิจำรณำสิ่งต่ำงๆ จำกมุมมองที่สด ให้คิดนอกกรอบ Shifting / Cognitive
เหมำะสมน�ำออกมำใช้ ช่วยให้เรำจ�ำข้อมูลได้หลำยต่อหลำยเรื่องในเวลำ นอกกล่อง ควำมสำมำรถนี้จะช่วยให้เด็กสนุกกับกำรปรับเปลี่ยนวิธีเล่นให้มีควำม Flexibility
Working Memory เดียวกัน Working Memory เป็นควำมจ�ำที่เรียกมำใช้งำนได้ จึงมีบทบำทส�ำคัญ หลำกหลำย แปลกใหม่ ช่วยปรับตัวปรับใจยอมรับได้ดี ในสถำนกำรณ์ที่ไม่เป็นไป
มำกในชีวิต ตั้งแต่กำรคิดเลขในใจ กำรจดจ�ำสิ่งที่อ่ำนเพื่อน�ำมำประมวลให้เกิด ตำมที่คำดหวัง เช่น กำรผสมสีที่ไม่ได้ตั้งใจ
ควำมเข้ำใจ กำรจดจ�ำกติกำข้อตกลงเพื่อน�ำมำปฏิบัติ ควำมสำมำรถนี้ช่วยให้เด็ก
จดจ�ำกติกำในกำรเล่น กำรล�ำดับขั้นตอนในกำรเก็บของให้เข้ำที่ ฯลฯ
กลุ่มทักษะก�ากับตนเอง
• กำรยั้งคิดไตร่ตรอง : Inhibitory Control
คือควำมสำมำรถที่เรำใช้ในกำรควบคุมกลั่นกรองควำมคิดและแรงอยำกต่ำงๆ • กำรจดจ่อใส่ใจ : Focus / Attention
จนเรำสำมำรถต้ำนหรือยับยั้งสิ่งยั่วยุ ควำมว้ำวุ่น หรือนิสัยควำมเคยชินต่ำงๆ แล้ว คือควำมสำมำรถในกำรรักษำควำมตื่นตัว รักษำควำมสนใจให้อยู่ในทิศทำง
หยุดคิดก่อนที่จะท�ำ Inhibitory Control ท�ำให้เรำสำมำรถคัดเลือก มีควำมจดจ่อ ที่ควร เพื่อให้ตนเองบรรลุสิ่งที่ต้องกำรจะท�ำให้ส�ำเร็จด้วยควำมจดจ่อ มีสติรู้ตัว
รักษำระดับควำมใส่ใจ จัดล�ำดับควำมส�ำคัญ และก�ำกับกำรกระท�ำ ควำมสำมำรถ ต่อเนื่องในระยะเวลำที่เหมำะสม ตำมสมควรของวัยและควำมยำกง่ำยต่อภำรกิจ
ด้ำนนี้จะช่วยป้องกันเรำจำกกำรเป็นสัตว์โลกที่มีแต่สัญชำตญำณและท�ำทุกอย่ำง นั้นๆ กำรใส่ใจจดจ่อเป็นอีกคุณสมบัติพื้นฐำนที่จ�ำเป็นในกำรเรียนรู้หรือท�ำงำน
Inhibitory Control
ตำมที่อยำก โดยไม่ได้ใช้ควำมคิด เป็นควำมสำมำรถที่ช่วยให้เรำมุ่งจดจ่อไปที่เรื่องที่ เด็กบำงคนแม้จะมีระดับสติปัญญำฉลำดรอบรู้ แต่เมื่อขำดทักษะควำมสำมำรถ
ส�ำคัญกว่ำ ช่วยให้เรำระวังวำจำ พูดในสิ่งควรพูด และเมื่อโกรธเกรี้ยว เร่งร้อน ในกำรจดจ่อ เมื่อมีสิ่งใดไม่ว่ำสิ่งเร้ำภำยนอก หรือจำกสิ่งเร้ำภำยในตนเองก็วอกแวก
หงุดหงิด ก็สำมำรถควบคุมตนเองได้ ไม่ตะโกน ตบตีเตะต่อยคนอื่น และแม้มี ไม่สำมำรถจดจ่อท�ำงำนต่อไปได้ เช่นนี้ก็ยำกที่จะท�ำงำนใดๆ ให้ส�ำเร็จ ควำมสำมำรถ
ควำมวุ่นวำยใจก็ละวำงได้ จนท�ำงำนต่ำงๆที่ควรต้องท�ำได้ลุล่วง ควำมสำมำรถนี้จะ นี้จะช่วยให้เด็กๆ มีสมำธิจดจ่อกับกำรร้อยลูกปัด ต่อบล็อก ฟังนิทำนจนจบเรื่อง
ช่วยให้เด็กรู้จักอดทน รอได้ รอเป็น ไม่แซงคิว ไม่หยิบฉวยของผู้อื่นมำเป็นของตน และท�ำกิจกรรมต่ำงๆ อย่ำงใส่ใจ ไม่วอกแวก
เพรำะควำมอยำกได้
Focus / Attention
44 45
