Page 32 - Executive Functions ในเด็กวัย 7-12 ปี
P. 32
“ให้โอกาสเด็ก” คือค�าส�าคัญ พ่อแม่และครูของเด็กประถมจะสังเกตได้ชัดว่าเด็กวัยนี้มีการควบคุมตัวเอง
ได้ดีขึ้น (inhibitory control) และมีความสามารถในการจดจ่อ (focus attention)
ไม่ว่าในวัยใดๆ “การให้โอกาส” แก่เด็กในการพัฒนาฝึกฝนทักษะ EF คือเรื่องส�าคัญอย่างยิ่ง ท�างานได้นานขึ้นกว่าช่วงปฐมวัย สามารถจดจ�าและถ่ายทอดความจ�า (working
แม้โดยธรรมชาติเด็กจะสามารถสร้างโอกาสพัฒนา EF ให้ตนเองได้ เช่น เล่นกับเพื่อนแล้วคิดค้น memory) ของตนออกมาเป็นค�าพูดได้ดีขึ้นเรื่อยๆ และด้วยเหตุที่วัยนี้ตาม
วางแผน ก�าหนดกติกากันเอง ฯลฯ แต่ในชีวิตจริง วัยเด็กยังเป็นวัยที่เด็กจะต้องพึ่งพาผู้ใหญ่ ให้ พัฒนาการแล้วใช้ร่างกายได้ดีขึ้น จึงมักขยันขันแข็ง อยากท�าโน่นลองนี่อยู่ตลอดเวลา
ผู้ใหญ่ไม่ว่าจะเป็นพ่อแม่ ปู่ย่าตายาย หรือครู ผู้ดูแลเด็ก ได้ช่วยเป็น “นั่งร้าน” ประคับประคอง อีกทั้งเริ่มจะมีการตั้งเป้าหมายและวางแผนสิ่งต่างๆ ได้ดีขึ้น และชอบแก้ปัญหา
และให้โอกาสพวกเขาได้เรียนรู้ แล้วค่อยๆ พัฒนาทักษะสมองของเขาให้แข็งแรงขึ้น จนกว่าจะถึง (ซึ่งจะเห็นได้ชัดมากขึ้นในช่วงประถมปลาย)
เวลาที่เขาสามารถคิดและจัดการชีวิตได้ด้วยตนเองอย่างเต็มที่ งานวิจัยชี้ว่า การเปลี่ยนแปลงส�าคัญในทักษะสมอง EF ของช่วงวัยประถมอีกด้าน
นักวิชาการที่ร่วมจัดการความรู้กับสถาบัน RLG (Rakluke Learning Group) จึงได้สรุปเป็น คือ ความสามารถที่จะคิดอย่างยืดหยุ่น เข้าใจความหลากหลายแล้วสามารถปรับตัวได้
แนวปฏิบัติไว้ดังนี้ ซึ่งต่างจากช่วงปฐมวัย ที่พูดออกมาได้ว่าควรท�าอย่างไร แม้ว่ายังท�าตามที่พูดไม่ได้
ทั้งหมด แต่วัยประถมศึกษาก็เริ่มท�าได้ดีขึ้นมาก โดยเฉพาะประมาณช่วง 8-10 ปี
ความสามารถในการยืดหยุ่นความคิดเกือบจะใกล้เคียงกับของผู้ใหญ่
ให้โอกาสเด็กๆ พัฒนา EF ดังนั้นการหนุนช่วยจากภายนอก โดยพ่อแม่ ผู้ปกครอง หรือผู้ใหญ่ที่ดูแลหรือ
คิด การเห็นแบบอย่าง ก็จะช่วยเสริมพลังให้เด็กประถมดูแลจัดการตนเองได้ดีขึ้น
การให้โอกาสเด็กประถมได้ฝึกฝนทักษะสมอง EF ต่อเนื่อง เช่น ให้เด็ก...
• ได้คิดอิสระ ทบทวน
• ได้จินตนาการ
• ได้เฝ้าวิเคราะห์
• ได้ตั้งค�าถาม • ได้ทวนประสบการณ์ ได้มีส่วนร่วมในการสร้างข้อตกลง
หาค�าตอบ • ได้สรุปบทเรียน ได้ช่วยเหลือตัวเองในเรื่อง ได้ร่วมคิด วิเคราะห์ หรือกติกาต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง
• ได้ตัดสินใจ เสื้อผ้า การบ้าน การเรียน ถกปัญหา ลับสมอง ด้วยค�าถาม ในชีวิตของเขา
• ได้ฝึกคาดการณ์ รับผิดชอบจัดการเรื่องราว ปลายเปิดต่างๆ มีการสื่อสาร
ของตนเองในพื้นที่ของตนเอง พูดคุยกันในครอบครัวหรือใน
โดยผู้ใหญ่ไม่ช่วยท�าให้ ห้องเรียนเสมอๆ ได้ฝึกการศึกษาค้นคว้า
ท�า สังเกต ทดลองท�าสิ่งใหม่ๆ
ท้าทาย
• ได้ลงมือท�า วางแผน • ได้ฝึกวางแผน
• ได้พึ่งตัวเอง • ได้ฝึกจัดระบบ • ได้กล้าริเริ่ม ได้มีประสบการณ์ในเรื่องต่างๆ ได้ช่วยงานบ้าน รับผิดชอบ
• ได้เล่นอิสระ • ได้ฝึกจัดการเวลา • ได้ความท้าทาย ในสถานที่ต่างๆ กับผู้คนที่หลากหลาย ตามที่สามารถท�าได้
• ได้เรียนรู้จาก • ได้ฝึกจัดล�าดับ • ได้ลองผิดลองถูก อย่างสม�่าเสมอเป็นประจ�า เป็นต้น
ประสบการณ์จริง ความส�าคัญ • ได้แก้ปัญหา
32 33
